Av. Gülşah GÜVEN DULAY

Dernekler kuruluş amaçlarına ulaşmak amacıyla ticari işletme işletebilirler ve bu durumda TTK madde 16’ya göre ticari işletme işleten dernekler (kamu yararına çalışan dernekler hariç) kendileri tacir sayılırlar. 

Derneklerin, faaliyetlerine kaynak olması maksadı ile yürüttükleri ticari faaliyetlerini iki şekilde yerine getirmeleri mümkündür. Bu yollardan birincisi Derneklerin kurucu veya iştirakçi olarak bir ticaret şirketi kurmalarıdır. Bu durumda sermaye şirketinin kendi tüzel kişiliği bulunduğundan tacir sıfatına şirket sahip olur.   

Diğeri ise bünyelerinde bir iktisadi işletme tesis etmeleridir. Derneklerin İktisadi İşletmelerinin tüzel kişilikleri bulunmadığından bünyesinde iktisadi işletme tesis eden dernek, tacir sıfatında olur ve kurduğu iktisadi işletmeden kaynaklı her türlü hak, alacak, borç ve yükümlülüklerden tam sorumlu olmaktadır. 

Bir derneğin iktisadi işletme kurabilmesi için; 

İlk olarak derneğin tüzüğünde bu yönde bir hüküm yer almalıdır. Tüzükte bu yönde bir hüküm yoksa dernek iktisadi işletme kuramaz. Tüzüğünde iktisadi işletme kurar şeklinde ibare bulunan dernek, yine tüzüğünde ne şekilde belirlenmişse ona uygun olarak, genel kurul veya yönetim kurulu kararı almalıdır. Alınan kararda; işletmenin unvanı, açık adresi, sermayesi, temsilcileri, bunların uyrukları ve ev adresleri, temsilin şekli ve işletme konusunun açıkça yazılması gerekir. 

Bu şekilde karar alan bir dernek ilgili ticaret sicil memurluğuna aşağıdaki evraklarla birlikte tescil için başvurur. 

1. İktisadi işletme kurmak isteklerini belirtir dilekçe, 

2. Noter onaylı iki adet yetkili organca alınmış karar sureti, 

3. İlgili valilikten alınan derneğin kurulu ve faaliyette olduğuna dair yazı, 

4. Dernek tüzüğünün noter onaylı son şekli, 

5. İşletme temsilcisinin nüfus cüzdanı sureti, imza beyannameleri, ikametgah belgesi, 

6. Ticaret sicil tüzüğünün 29. maddesine göre düzenlenen taahhütname, Oda Kayıt Beyannamesi,  

7. İşletmenin açılışına dair kararı alan organın görev süresinin dolmadığını gösterir son seçim veya atamaya ilişkin yetkili kurul kararı